Laatst lag er weer zo’n briefje in de bus. Zelf getypt, in ietwat kromme Nederlandse zinnen, waarin een dame zich aanbood als werkster. Ze maakte gegarandeerd goed schoon en was niet duur, schreef ze. Het was ondertekend met een naam en 06-nummer.

Best een lekker idee om na een dag werken thuis te komen in een schoon huis. Badkamer schoon, vloer gedweild, boekenplanken afgestoft. Nooit meer ’s avonds of in het weekend, naast het sporten, kinderen wegbrengen, sociale contacten onderhouden en boodschappen doen zelf nog met het huishouden aan de slag. Alleen, is zo’n briefje dan wel de beste manier om iemand te vinden?

Bijna een miljoen Nederlandse huishoudens hebben een schoonmaakster, blijkt uit cijfers van marktonderzoeksbureau Panteia. Sommigen vinden een hulp via een officieel schoonmaakbureau, anderen vinden iemand die zwartwerkt. Volgens Helpling, een online contactplatform voor schoonmakers en particulieren, wordt bijna 98 procent van de schoonmaakdiensten zwart geregeld.

Hoe en waar vind je een fijne schoonmaakster, voor een goede prijs? Vijf punten waar je aan moet denken als je kiest voor een schoonmaakhulp. Want hoewel het misschien genoeg lijkt gewoon wat contant geld achter te laten op de keukentafel, je hebt veel meer verplichtingen.

1. Waar vind ik een goede schoonmaker?

Als het om schoonmaakwerk gaat, is betrouwbaarheid voor veel mensen een van de belangrijkste criteria. Een schoonmaker heeft toegang tot het huis en al je spullen, bovendien wordt het werk vaak gedaan als je zelf niet thuis bent. Een hulp moet dus vooral te vertrouwen zijn. In de zoektocht naar een goede schoonmaker doen veel mensen daarom eerst een rondje langs vrienden, familie of buren voor hun ervaringen. Briefjes door de bus of advertenties in de supermarkt kunnen ook, al weet je dan niet goed wie er bij je langskomt.

Natuurlijk kun je ook aankloppen bij een bemiddelingsbureau. Vooral online zijn steeds meer platforms waar werksters en mensen die een hulp zoeken met elkaar in contact worden gebracht. Ikzoekeenwittewerkster.nl is een van de grootse bemiddelingsbureaus. Zij hebben een bestand met ruim 100.000 schoonmakers. Ook Helpling.nl, Home Works en Poetsstudent.nl werken op soortgelijke wijze. Op de site huishoudelijkehulp-vergelijken.nl kun je per regio verschillende bureaus met elkaar vergelijken.

2. Betaal ik de schoonmaker wit of zwart?

Heb je eenmaal een goede en betrouwbare hulp gevonden, dan moet je nog even over de betaalwijze nadenken. Wie een werkster via een bemiddelingsbureau heeft ingehuurd, betaalt deze eigenlijk altijd wit. Maar als je iemand op een andere manier vindt – via de buurvrouw of een oproepbriefje in de supermarkt – dan ligt het er maar net aan welke afspraken je maakt. Je kunt natuurlijk eens in de week een paar tientjes op de keukentafel achterlaten, zonder verdere vastgelegde afspraken of contracten.

Het probleem met werksters die zwart werken, is dat niet altijd duidelijk is of ze een verblijfsvergunning hebben. En er staan fikse boetes (6.000 euro) op iemand laten werken die illegaal in Nederland is. Al worden de boetes vaker aan werkgevers uitgedeeld dan aan particulieren – het kan wel. Vorig jaar kreeg een dame uit Den Haag nog een boete van 8.000 euro voor het inhuren van een Indonesisch stel dat niet legaal in Nederland verbleef.

Om schoonmaakwerkzaamheden en andere hulp in huis, zoals oppassen of tuinieren, voor particulieren te stimuleren is in 2007 de regeling dienstverlening aan huis opgesteld. Komt de hulp maximaal drie dagen per week voor huishoudelijke klusjes in en om het huis? Dan is hij of zij niet in loondienst hoef je geen loonbelasting en premies af te dragen. De hulp moet de inkomsten officieel wel opgeven bij de belastingdienst.

3. En hoeveel moet ik eigenlijk betalen?

Wie alles netjes volgens de wet wil doen, moet de hulp het minimumloon betalen (ongeveer 9 euro per uur). Een huishoudhulp heeft bovendien – net als vrijwel elke andere werkende in Nederland – recht op vier weken betaalde vakantie, vakantiegeld (8 procent) en doorbetaling bij ziekte (maximaal 6 weken). Ook al werkt iemand illegaal en heb je dit niet vastgelegd in een arbeidscontract, formeel is er wel sprake van een dienstverband. Er is namelijk sprake van een gezagsverhouding: jij geeft een opdracht, de hulp voert het uit. Betaal je dit niet, dan zou de hulp het in theorie als achterstallige betaling terug kunnen eisen.

Geen zin in gedoe? Bij bemiddelingsbureaus zijn de premies vaak al doorberekend. De uurtarieven bij dit soort bureaus variëren van 12,50 tot 16,50 per uur.

4. Wie is waarvoor verantwoordelijk?

Als ‘werkgever’ moet je zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Dus geen gevaarlijk schoonmaakmiddel, goede handschoenen en een stevig trapje. Want gaat er tijdens het werk iets mis, dan ben je als werkgever aansprakelijk. Dat betekent dat je de schade of medische kosten moet vergoeden als de hulp na een val van het gammele keukentrapje een arm breekt.

En gaat er per ongeluk een vaas om tijdens het stofzuigen? Dan zijn de kosten ook voor de werkgever. Zelfs als het een hele dure antieke vaas was. Zulke schade valt overigens wel vaak onder een aansprakelijkheidsverzekering. Verder moet je als werkgever de benodigde schoonmaakmiddelen en vaatdoekjes betalen.

De schoonmaker is dan weer verantwoordelijk voor het opvolgen van de instructies, zorgvuldig uitvoeren van de taken en op tijd komen. Ook geldt er formeel een opzegtermijn van een maand. Andersom geldt de termijn ook als je de werkster wilt ontslaan.

5. Welke taken gaat hij of zij uitvoeren?

Hoewel het niet verplicht is, raden de overheid en belangenorganisaties als FNV aan, de afspraken vast te leggen in een soort arbeidsovereenkomst. Hier kun je ook vastleggen wat voor werk de hulp (ongeveer) gaat doen. Onder huishoudelijke taken vallen bijvoorbeeld: schoonmaken, strijken, wassen, koken, tuinonderhoud, hond uitlaten, boodschappen doen, oppassen en brengen/halen van de kinderen. Dat hoeft niet per se allemaal bij je thuis te gebeuren, de hulp mag ook in zijn of haar eigen huis oppassen.